Ngày 4 tháng 11 năm 2025, Bộ Giáo lý Đức Tin đã công bố văn kiện “Mater Populi Fidelis” (Mẹ của Dân Thánh Chúa), một ghi chú tín lý về các tước hiệu của Đức Trinh Nữ Maria. Văn kiện được Đức Thánh Cha Lê-ô XIV phê chuẩn ngày 7/10/2025, và đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc làm sáng tỏ nền tảng Kinh Thánh, truyền thống và mục vụ của lòng sùng kính Đức Mẹ trong Giáo Hội.

Khác với những văn kiện trước đây chỉ nói về lòng sùng kính Đức Mẹ nói chung, Mater Populi Fidelis đi thẳng vào vấn đề các tước hiệu, những danh xưng mà người tín hữu dành cho Mẹ Maria, nhằm phân định rõ đâu là cách diễn tả đúng đắn, đâu là cách dễ gây hiểu lầm trong đức tin và trong đối thoại đại kết.

Tái khẳng định nền tảng Kinh Thánh và truyền thống

Văn kiện mở đầu bằng việc tái khẳng định vị trí độc đáo của Đức Maria trong mầu nhiệm cứu độ: Mẹ được Thiên Chúa chọn để sinh hạ Đấng Cứu Thế, và qua đó trở nên Mẹ của các tín hữu, Mẹ thiêng liêng của Dân Chúa.
Tài liệu nhấn mạnh: “Lòng sùng kính Đức Maria là một kho tàng của Giáo Hội, nhưng phải luôn quy hướng về Đức Kitô, Đấng Trung Gian duy nhất giữa Thiên Chúa và loài người.”

Các nền tảng thần học trong văn kiện được rút ra từ Kinh Thánh, các Giáo Phụ, truyền thống Đông – Tây phương, và tư tưởng của các Giáo hoàng gần đây, nhằm giúp tín hữu hiểu đúng vai trò của Mẹ trong công trình cứu độ.

Những tước hiệu được khẳng định và cổ vũ

Văn kiện bày tỏ sự trân trọng đối với nhiều tước hiệu quen thuộc trong đời sống đức tin của người Công giáo, như:

• “Mẹ của các tín hữu” (Mother of the Faithful)
• “Mẹ thiêng liêng” (Spiritual Mother)
• “Mẹ của Dân Thánh Chúa” (Mater Populi Fidelis)

Những danh xưng này, theo Bộ Giáo lý Đức Tin, phản ánh đúng vai trò của Đức Maria: Mẹ không phải là Đấng cứu độ song song với Đức Kitô, mà là người đồng hành, nâng đỡ và chuyển cầu cho dân Chúa trong hành trình đức tin.

Những tước hiệu bị cảnh báo hoặc loại trừ

Điểm mới và gây chú ý nhất trong văn kiện là phần nói rõ về các tước hiệu “không thích hợp”:

a) “Đồng Công Cứu Chuộc” (Co-Redemptrix)

Văn kiện khẳng định tước hiệu này không nên sử dụng, vì: “Nó có nguy cơ che khuất vai trò cứu độ duy nhất của Đức Giê-su Ki-tô.”

Bộ Giáo lý lưu ý: dù một số giáo hoàng quá khứ có nhắc đến tước hiệu này trong ngữ cảnh thiêng liêng, nhưng Công đồng Vaticanô II đã không dùng, và Giáo Hội hiện nay cũng tránh sử dụng vì lý do tín lý và đại kết.

Đức Hồng y Joseph Ratzinger (sau này là Đức Bênêđictô XVI) từng nhận định rằng tước hiệu này “thiếu nền tảng Kinh Thánh” và “dễ làm giảm niềm tin vào trung tâm tính của Đức Kitô”.

b) “Mẹ Ban Ơn” – “Mẹ Trung Gian mọi ơn” (Mediatrix of all Graces)

Văn kiện thừa nhận rằng tước hiệu này có thể được chấp nhận, nhưng chỉ khi được hiểu chính xác: “Mẹ Maria chỉ trao ban ơn phúc trong sự hiệp thông với Đức Ki-tô, Đấng Trung Gian duy nhất.”

Bộ cảnh báo việc lạm dụng những cụm từ như “Mẹ thay thế Thiên Chúa” hoặc “Mẹ làm dịu cơn thịnh nộ của Chúa”, vì có thể khiến người ta hiểu sai về lòng thương xót và bản chất của Thiên Chúa.

Định hướng mục vụ: lòng đạo đức cần đi kèm với phân định

Đức Hồng y Víctor Manuel Fernández – Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức Tin khi trình bày văn kiện, đã nhấn mạnh: “Lòng đạo đức bình dân là điều quý giá, nhưng cần được hướng dẫn để tránh những lạm dụng hoặc các sáng kiến tín điều mới gây hoang mang, đặc biệt trong thời đại truyền thông xã hội.”

Điểm mới của văn kiện là không phủ nhận lòng sùng kính, mà mời gọi phân định, giúp người tín hữu yêu mến Đức Mẹ một cách trưởng thành hơn, với nền tảng Kinh Thánh và hiệp thông với Hội Thánh hoàn vũ.

Nhìn chung Văn kiện Mater Populi Fidelis không phải là sự “giảm giá” lòng sùng kính Đức Mẹ, mà là lời mời gọi trở lại với tinh thần thuần khiết của đức tin, nơi Mẹ Maria luôn dẫn ta đến với Chúa Giê-su.

Đức Mẹ không phải là “Đấng cứu chuộc cùng với Chúa Giê-su”, nhưng là người Mẹ hiền luôn dẫn con cái đến gần hơn với Đấng Cứu Chuộc duy nhất.