Ngày 30 tháng 9: Hai năm sau khi nhận mũ đỏ, Đức Giáo hoàng Lêô XIV nay đã lãnh đạo Giáo hội một hành trình được hình thành bởi sự quan phòng, chứ không phải tham vọng.

Vào ngày 30/09/2023, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã chủ sự công nghị tấn phong 21 tân hồng y. Trong số đó có một tu sĩ dòng Augustinô 68 tuổi đến từ Chicago, Robert Francis Prevost, người vừa được bổ nhiệm làm Tổng trưởng Bộ Giám mục.

Ngài đứng cạnh các vị đến từ khắp nơi trên thế giới, Thượng phụ Latinh Giêrusalem, Tổng Giám mục Cape Town, Giám mục Hồng Kông. Giữa hàng ngũ khuôn mặt và mũ đỏ tràn ngập Quảng trường Thánh Phêrô hôm ấy, ít ai có thể hình dung rằng chỉ hai năm sau, Hồng y Prevost sẽ được chọn để dẫn dắt Giáo hội hoàn vũ với tư cách là Đức Giáo hoàng Lêô XIV.

Đó là một khoảnh khắc đặc biệt đối với ngài. Ở độ tuổi mà nhiều người nghĩ đến chuyện nghỉ hưu, Hồng y Prevost lại đảm nhận một trong những trách vụ nặng nề nhất của Giáo triều Rôma: giám sát việc bổ nhiệm các giám mục trên toàn thế giới. Đó là dấu chỉ niềm tín nhiệm của Đức Phanxicô dành cho ngài.

Thế nhưng, ngay cả khi đó, điều nổi bật nơi ngài không phải là địa vị, mà là một điều sâu xa hơn.

Trong bài giảng hôm ấy, Đức Phanxicô nhắc các tân hồng y rằng sự cao cả đích thực được tìm thấy trong “sự gần gũi, lòng cảm thông và sự dịu dàng.” Theo tất cả các nhân chứng, Prevost đã sống những điều ấy suốt nhiều thập niên với tư cách là nhà truyền giáo ở Peru, là bề trên dòng, là mục tử có khả năng lắng nghe âm thầm.

Giờ nhìn lại, những lời ấy thật mang tính tiên tri. Bởi chỉ hai năm sau, trong mật nghị 2025, chính những phẩm chất đó đã được các hồng y đồng sự nhận ra và tín nhiệm. Việc tiến từ hồng y đến giáo hoàng trong thời gian ngắn như vậy không phải kết quả của tham vọng trần thế, nhưng là dấu chỉ Thánh Thần đang hoạt động, hướng dẫn Giáo hội qua bàn tay và lá phiếu của các vị lãnh đạo.

Thời điểm của Thiên Chúa hiếm khi trùng khớp với ta

Quan phòng thường vận hành theo cách chỉ được hiểu rõ khi nhìn lại. Việc Hồng y Prevost được thăng chức muộn vào Hồng y đoàn không phải là nấc thang quyền lực mà ngài tìm kiếm. Nhưng đó lại là khởi đầu của một con đường dẫn đến trách nhiệm còn lớn lao hơn.

Có lẽ đây là bài học lặng lẽ của dịp kỷ niệm này: thời điểm của Thiên Chúa hiếm khi trùng với thời điểm của chúng ta. Ở tuổi 68, khi nhiều người nghĩ đến việc rút lui, ngài lại được mời gọi tiến bước phục vụ. Và ở ngưỡng 70, ngài được trao phó sứ mạng mục tử cao cả nhất.

Điều này xứng đáng để chúng ta suy ngẫm: được bầu làm giáo hoàng chỉ sau hai năm trong Hồng y đoàn gợi ý một con người truyền cảm hứng không phải bằng cá tính mạnh mẽ hay những cử chỉ lớn lao, nhưng bằng sự khiêm nhường bền bỉ và mẫu gương lãnh đạo như Đức Phanxicô từng mô tả: bắt rễ nơi gần gũi, cảm thông và dịu dàng.

Ngưỡng cửa dẫn tới một triều đại giáo hoàng mới

Hai năm sau buổi sáng tháng 9 ấy tại Quảng trường Thánh Phêrô, ký ức về công nghị ấy nay mang một ý nghĩa khác. Điều từng chỉ là một vinh dự chia sẻ cùng 20 giáo sĩ khác giờ đây trở thành cánh cửa dẫn tới một triều đại giáo hoàng mới. Với chúng ta, những người theo dõi từ ghế nhà thờ hay bên lề, đó là lời nhắc nhở rằng câu chuyện của Giáo hội vẫn còn đầy bất ngờ những lần Quan phòng bừng sáng khi ta ít ngờ nhất.

Khi kỷ niệm biến cố này, có lẽ chính chúng ta cũng có thể tìm thấy nguồn cảm hứng. Cuộc sống hiếm khi diễn ra đúng như kế hoạch của ta. Thế nhưng, Thiên Chúa có cách mời gọi chúng ta tiến lên, ngay cả khi ta nghĩ rằng những ngày tháng cống hiến tốt đẹp nhất đã qua.

Hành trình của Đức Giáo hoàng Lêô XIV, từ chiếc mũ đỏ đến Ngai tòa Phêrô chỉ trong vòng hai năm, là một chứng tá mạnh mẽ. Không phải vì nó hợp lý hay có khả năng xảy ra, mà bởi nó cho thấy điều gì có thể diễn ra khi sự Quan phòng dẫn dắt.

Antoine Mekary | ALETEIA