Tông huấn Dilexi Te khẳng định rằng kinh nghiệm di cư luôn đồng hành với lịch sử cứu độ. Từ Ápraham lên đường mà không biết mình sẽ đi đâu, Môsê dẫn Dân Thiên Chúa băng qua sa mạc, cho đến gia đình Thánh Gia chạy trốn sang Ai Cập, hành trình đức tin luôn mang dáng dấp của một dân di cư. Chính Đức Kitô, Đấng “đã đến nhà mình, nhưng người nhà không đón nhận Người” (Ga 1,11), đã sống giữa chúng ta như một người khách lạ. Vì thế, Giáo Hội luôn nhận ra nơi người di dân có sự hiện diện sống động của Chúa, Đấng sẽ nói trong ngày phán xét: “xưa Ta là khách lạ, các ngươi đã tiếp rước Ta” (Mt 25,35). Di dân vì vậy không chỉ là một hiện tượng xã hội cần quản lý, nhưng là một mầu nhiệm cần đón nhận bằng ánh sáng Tin Mừng.

Tông huấn nhắc lại chứng tá ngôn sứ của hai vị thánh tiên phong trong mục vụ di dân vào cuối thế kỷ XIX, khi hàng triệu người châu Âu rời bỏ quê hương để tìm cuộc sống tốt hơn nơi đất mới. Thánh Gioan Battista Scalabrini, Giám mục Piacenza, đã thành lập Dòng Thừa Sai Thánh Carôlô để đồng hành với người di dân trên hành trình định cư, chăm sóc họ về thiêng liêng, pháp lý và vật chất. Ngài nhận ra nơi họ những người được ưu tiên cho một cuộc tân phúc âm hóa và cảnh báo về những nguy cơ bóc lột cũng như đánh mất đức tin nơi đất khách. Đáp lại đặc sủng mà Thiên Chúa ban, Scalabrini hướng về một thế giới và một Giáo Hội không còn ranh giới, nơi không ai bị coi là người xa lạ.

Cùng thời với ngài, Thánh Phanxicô Xaviê Cabrini đã trở thành khuôn mặt mẫu tử của người di dân. Là công dân Hoa Kỳ đầu tiên được phong hiển thánh, chị đã nhiều lần vượt Đại Tây Dương để chu toàn sứ mạng của mình. Với một lòng can đảm phi thường, chị đã khởi sự từ con số không để mở trường học, bệnh viện và nhà mồ côi cho những đoàn người nghèo đổ về Tân Thế Giới. Họ không biết ngôn ngữ, thiếu phương tiện để hội nhập, và thường trở thành nạn nhân của những kẻ vô lương tâm. Trái tim mẫu tử của chị không cho phép chị dừng lại, nhưng luôn vươn tới họ ở khắp nơi, từ các xóm ổ chuột đến nhà tù và hầm mỏ. Năm 1950, Đức Piô XII công bố chị là Bổn Mạng của mọi người di dân, như một dấu chỉ cho sứ mạng của Giáo Hội giữa những người đang lên đường.

Tông huấn Dilexi Te nhắc lại bốn động từ mục vụ mà Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhiều lần đề cập, như là định hướng cho sứ mạng của Giáo Hội đối với người di dân và người tị nạn: đón tiếp, bảo vệ, thăng tiến và hội nhập. Những động từ này không chỉ áp dụng cho người di dân, mà còn mô tả sứ mạng của Giáo Hội đối với tất cả những ai đang sống ở các vùng ngoại biên hiện sinh. Đón tiếp nghĩa là mở rộng không gian cho sự hiện diện của họ trong cộng đoàn. Bảo vệ là che chở họ khỏi mọi hình thức bóc lột và bạo lực. Thăng tiến là nâng đỡ họ trong hành trình phát triển nhân bản và thiêng liêng. Hội nhập là cùng nhau xây dựng một xã hội công bằng hơn, một đất nước hiệp nhất hơn và một cộng đoàn Kitô hữu huynh đệ hơn.

Giáo Hội được mời gọi nhìn người di dân không như một vấn đề cần giải quyết, mà như những anh chị em cần được đón nhận, tôn trọng và yêu mến. Mỗi con người là con cái Thiên Chúa, mang trong mình hình ảnh Đức Kitô. Nơi thế gian thấy mối đe dọa, Giáo Hội thấy con cái. Nơi tường rào được dựng lên, Giáo Hội bắc nhịp cầu. Tông huấn khẳng định rằng việc loan báo Tin Mừng chỉ đáng tin khi được thể hiện bằng những cử chỉ gần gũi và đón tiếp. Nơi mỗi người di dân bị khước từ, chính Đức Kitô đang gõ cửa cộng đoàn của chúng ta.

Truyền thống này tiếp tục được sống động qua các trung tâm đón tiếp người tị nạn, các điểm mục vụ biên giới, cũng như những hoạt động của Caritas Quốc Tế và nhiều tổ chức khác. Qua những hành động cụ thể này, Giáo Hội trở thành dấu chỉ của lòng thương xót, làm chứng rằng ơn cứu độ không phải là một khái niệm trừu tượng, nhưng là một hành động sống động và mang tính cộng đoàn.