Ổ bánh mì 1.300 năm tuổi khắc chữ Hy Lạp được phát hiện ở Thổ Nhĩ Kỳ

Các nhà khảo cổ tại miền nam Thổ Nhĩ Kỳ vừa phát hiện năm ổ bánh mì được bảo tồn một cách đáng kinh ngạc có niên đại từ thời Đế quốc Byzantine, trong đó có một ổ mang dòng chữ Hy Lạp và hình ảnh Chúa Giêsu Kitô.

Phát hiện đặc biệt tại thành cổ Eirenopolis

Phát hiện được thực hiện tại thành phố Hy Lạp cổ Eirenopolis (Εἰρηνούπολις) — nay là Topraktepe, thuộc quận Ermenek, tỉnh Karaman. Khám phá này đem lại cái nhìn mới về đời sống tinh thần và văn hóa của người Kitô hữu đầu tiên tại Tiểu Á.

Bảo tồn hoàn hảo suốt hơn 1.300 năm

Những ổ bánh ở trạng thái bị than hóa, được xác định có niên đại vào thế kỷ VII hoặc VIII sau Công nguyên. Các chuyên gia cho biết, nhờ điều kiện đặc biệt, hình dạng và các chi tiết bề mặt của bánh vẫn được giữ nguyên, khiến chúng trở thành những mẫu bánh mì được bảo tồn tốt nhất từng được tìm thấy ở Anatolia. Đây là bằng chứng sống động về sự kết hợp giữa đức tin, nghệ thuật và sinh hoạt thường ngày.

Dòng chữ Hy Lạp tạ ơn Chúa Giêsu

Một ổ bánh đặc biệt nổi bật nhờ họa tiết tinh xảo: khắc dòng chữ Hy Lạp, dịch sang tiếng Anh là

“Với lòng biết ơn dâng lên Đức Giêsu đáng chúc tụng.”

Bên cạnh là hình ảnh Chúa Kitô. Các chuyên gia ký tự học xác nhận bản dịch và cho rằng đây là lời cầu nguyện hay hành động tạ ơn. Việc sử dụng tiếng Hy Lạp — ngôn ngữ phụng vụ và hành chính của Đế quốc Byzantine — cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa văn hóa Hy Lạp và Kitô giáo sơ khai.

Hình ảnh “Chúa Giêsu – Người gieo giống”

Khác với hình ảnh quen thuộc “Đức Kitô Toàn Năng (Pantokrator)”, hình trên bánh mô tả Chúa Giêsu như một người gieo giống hoặc nông dân. Các nhà khảo cổ cho rằng điều này phản ánh ý nghĩa thiêng liêng của lao động và phồn thịnh trong thần học thời đó.

Hình ảnh này gợi lại Dụ ngôn Người gieo giống trong Tân Ước Hy Lạp, biểu tượng cho đức tin lan tỏa như hạt giống, kết nối ân sủng Thiên Chúa với công sức con người.

Bánh nghi dùng trong phụng vụ Thánh Thể

Một số ổ khác mang dấu ấn thập giá, gợi ý rằng chúng có thể được dùng làm bánh Thánh Thể (prosphoron – προσφορά) trong các nghi lễ hiệp lễ Kitô giáo sơ khai. Theo truyền thống Chính thống giáo Hy Lạp, bánh có menthường được đóng dấu thánh giá hoặc dòng chữ thiêng liêng trước khi được dâng trong Thánh lễ.

Cửa sổ nhìn vào đời sống Byzantine – Hy Lạp tại Anatolia

Phát hiện này phơi bày mối liên kết sâu sắc giữa ngôn ngữ Hy Lạp, đức tin và lương thực hằng ngày trong xã hội Byzantine. Ổ bánh mang trong mình sự hòa quyện giữa văn hóa và lòng đạo, vừa là di vật sinh tồn, vừa là biểu tượng tôn giáo.

Các quan chức khảo cổ học mô tả đây là một trong những phát hiện đáng chú ý nhất trong những năm gần đây, cho thấy sức sống bền bỉ của ngôn ngữ Hy Lạp và biểu tượng Chính thống giáo giữa lòng Anatolia. Ổ bánh mì Byzantine với dòng chữ Hy Lạp ấy trở thành cầu nối hữu hình giữa đức tin của các cộng đoàn cổ đại và di sản văn hóa chung của thế giới Hy Lạp – Byzantine.