Tiểu sử Thánh Ambrôsiô

Một trong các tiểu sử gia của Thánh Ambrôsiô từng nhận xét rằng vào Ngày Phán Xét, nhân loại có lẽ vẫn sẽ chia thành hai nhóm: một nhóm hết lòng ngưỡng mộ Thánh Ambrôsiô, và nhóm kia thì không thích ngài chút nào. Ngài hiện lên như một con người hành động, để lại vệt cày sâu trong đời sống của những người cùng thời. Ngay cả các nhân vật hoàng gia cũng nằm trong số những người phải chịu “hình phạt thiêng liêng khủng khiếp” khi dám chống lại Ambrôsiô.

Khi Hoàng hậu Justina tìm cách tước hai vương cung thánh đường của người Công giáo và trao cho phái Arian, Ambrôsiô đã thách thức các hoạn quan trong triều đình cứ việc giết ngài. Dân chúng của ngài liền đứng lên bảo vệ giám mục khi quân đội hoàng gia kéo tới. Giữa lúc bạo loạn, Ambrôsiô vừa thúc giục nhưng cũng vừa trấn an dân chúng qua những bài thánh thi mới đầy mê hoặc được ngài phổ nhạc theo giai điệu phương Đông.

Trong các cuộc tranh luận với Hoàng đế Auxentius, ngài đã nói ra một nguyên tắc bất hủ:
“Hoàng đế ở trong Giáo Hội, chứ không ở trên Giáo Hội.”
Ngài đã công khai khiển trách Hoàng đế Théodosius về vụ thảm sát 7.000 người vô tội. Hoàng đế sau đó đã thực hiện việc đền tội công khai. Đó chính là Ambrôsiô – một chiến sĩ được cử đến Milan với tư cách là tổng trấn của Đế quốc Rôma, nhưng rồi được dân chúng chọn làm giám mục khi ngài còn là dự tòng.

Nhưng cũng có một con người khác nơi Ambrôsiô – con người đã ảnh hưởng sâu sắc đến Âu-tinh thành Hippo, và chính Ambrôsiô là người đã dẫn đưa thánh nhân đến với đức tin Công giáo. Ambrôsiô là một người nhỏ bé, nhiệt huyết, vầng trán cao, gương mặt dài thoáng nét u buồn và đôi mắt to sâu. Ta có thể hình dung ngài như một hình dáng thanh mảnh, luôn ôm chặt cuốn Kinh Thánh trong tay. Đó là Ambrôsiô – vị giám mục xuất thân từ tầng lớp quý tộc và được đào tạo bài bản.

Âu-tinh nhận thấy lời giảng của Ambrôsiô không mềm mại, không mang tính giải trí như của những nhà giảng thuyết khác, nhưng lại uyên bác vượt xa họ. Các bài giảng của Ambrôsiô thường dựa theo lối hùng biện của Cicero, đồng thời mang dấu ấn của các triết gia đương thời. Ngài không ngần ngại trích dẫn dài dòng từ các tác giả ngoại giáo. Trên giảng đài, Ambrôsiô hãnh diện trình bày “vàng của người Ai Cập” – những tinh hoa mà ngài thu lượm từ các triết gia ngoại giáo để phục vụ cho việc giảng dạy.

Các bài giảng, các trước tác và chính đời sống cá nhân của Ambrôsiô cho thấy ngài là một con người sống theo tinh thần siêu thoát, nhưng lại tham gia sâu vào những vấn đề lớn của thời đại. Với Ambrôsiô, bản tính con người trước hết là tinh thần. Muốn suy tư đúng đắn về Thiên Chúa và về linh hồn – thực tại gần gũi nhất với Thiên Chúa – thì không nên bận tâm vào những điều vật chất. Ngài là một người nhiệt thành bảo vệ đời sống trinh khiết tận hiến.

Ảnh hưởng của Ambrôsiô trên Âu-tinh sẽ còn được bàn luận mãi. Quyển Tự Thuật của Âu-tinh hé mở nhiều cuộc gặp gỡ mạnh mẽ, đôi khi có phần cứng cỏi, giữa hai con người, nhưng không hề có sự nghi ngờ nào về lòng kính trọng sâu sắc mà Âu-tinh dành cho vị giám mục uyên bác này.

Cũng không hề có nghi ngờ gì rằng thánh Monica yêu mến Ambrôsiô như một thiên thần của Thiên Chúa – người đã nhổ tận gốc những nếp sống cũ của con bà và dẫn ông đến niềm xác tín mãnh liệt vào Chúa Kitô. Và chính Ambrôsiô đã đặt tay trên vai chàng Âu-tinh, lúc đó đang trần trụi bước xuống giếng rửa tội để “mặc lấy Chúa Kitô”.

Suy niệm

Ambrôsiô cho chúng ta thấy cốt tính “Công giáo” đích thực của Kitô giáo. Ngài là con người thấm nhuần tri thức, luật pháp, văn hóa của thời cổ và thời đại của ngài. Thế nhưng, ngay giữa những dấn thân tích cực trong thế gian, vẫn luôn xuất hiện một ý tưởng xuyên suốt đời sống và lời rao giảng của ngài:

Ý nghĩa ẩn giấu của Kinh Thánh luôn mời gọi tâm hồn chúng ta hướng về một thế giới khác.

Thánh Ambrôsiô là bổn mạng của:

• Người nuôi ong
• Người ăn xin
• Việc học tập
• Thành Milan