Vào ngày 4 tháng 11 năm 2025, Bộ Giáo lý Đức tin đã ban hành một tài liệu quan trọng mang tên “Mater Populi Fidelis” (Mẹ của Dân Thánh Chúa), với phụ đề là “Ghi chú về mặt Giáo lý đối với một số Tước hiệu Đức Mẹ liên quan đến sự Cộng tác của Đức Maria trong công cuộc Cứu độ.”

Ngay lập tức, Văn kiện đã thu hút sự chú ý rộng rãi, đặc biệt với những phân tích thẳng thắn về các tước hiệu như “Đấng Đồng Công Cứu Chuộc” (Co-redemptrix) và “Đấng Trung Gian của Mọi Ân Sủng” (Mediatrix of All Graces). Điều này khiến một số người lo ngại rằng Giáo hội đang thay đổi hoặc làm suy giảm lòng sùng kính Đức Mẹ. Tuy nhiên, khi đặt Văn kiện vào bối cảnh các giáo huấn trước đây, đặc biệt là Công đồng Vaticanô II và Thánh Gioan Phaolô II, rõ ràng “Mater Populi Fidelis” không phải là một sự phá vỡ mà là một sự tiếp nối và đào sâu chân lý Kitô giáo.

Định hướng, không Phê phán

Mục đích của Ghi chú không phải là để chỉ trích lòng đạo đức bình dân, mà là để bảo vệ và định hướng nó. Văn kiện nhấn mạnh:

"Lòng đạo đức của Dân Chúa trung tín — những người tìm thấy nơi Đức Maria nơi nương tựa, sức mạnh, sự dịu dàng và hy vọng — không được đề cập ở đây để sửa chữa mà, trên hết, để đánh giá cao, chiêm ngưỡng và khuyến khích."

Tuy nhiên, Văn kiện cũng nhận thấy có những nhóm suy tư và sáng kiến mới về Đức Mẹ đang "gieo rắc sự nhầm lẫn giữa các tín hữu bình thường," đặc biệt là khi chúng đề xuất những sự phát triển tín điều không phù hợp. Do đó, Ghi chú ra đời nhằm mục đích:

"Duy trì sự cân bằng cần thiết phải được thiết lập trong các mầu nhiệm Kitô giáo giữa vai trò trung gian duy nhất của Đức Kitô và sự cộng tác của Đức Maria trong công cuộc cứu độ."

Tiếp nối Giáo huấn Vaticanô II: Đức Kitô là Trung tâm

“Mater Populi Fidelis” là sự mở rộng trực tiếp của giáo huấn Công đồng Vaticanô II, đặc biệt là chương VIII của Hiến chế Tín lý Lumen Gentium (Ánh Sáng Muôn Dân).

Công đồng đã định vị Đức Maria không ngoài Đức Kitô, mà hoàn toàn lệ thuộc vào Người. Văn kiện trích dẫn Lumen Gentium để khẳng định nguyên tắc bất biến này:

"Vai trò trung gian duy nhất của Đấng Cứu Chuộc không loại trừ mà còn làm phát sinh nhiều sự cộng tác khác nhau chỉ là một sự chia sẻ từ một nguồn duy nhất."

Ghi chú tiếp tục làm rõ sự cộng tác này là lệ thuộc (subordinate). Khi phân tích về vai trò làm Mẹ thiêng liêng của Đức Maria, Văn kiện nêu rõ:

"Vai trò làm mẹ của Người hoàn toàn không làm lu mờ hay giảm bớt vai trò trung gian duy nhất này của Đức Kitô, mà còn cho thấy sức mạnh của Người... Đức Maria hoàn toàn không phải là một trở ngại được đặt giữa loài người và Đức Kitô. Ngược lại, vai trò từ mẫu của Người được kết hợp không thể tách rời với vai trò của Đức Kitô và hướng về Người."

Bảo vệ chân lý Cứu chuộc

Phần quan trọng nhất của Văn kiện là việc thẩm định các tước hiệu. Thay vì bác bỏ hoàn toàn ý nghĩa thiêng liêng đằng sau chúng, Văn kiện cảnh báo về nguy cơ thần học khi các tước hiệu này được diễn giải sai lệch:

Đấng Đồng Công Cứu Chuộc (Co-redemptrix)

Văn kiện dùng ngôn ngữ mạnh mẽ nhất để chống lại tước hiệu này, dựa trên giáo huấn của Hồng y Ratzinger (sau này là Biển Đức XVI) và Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Lý do chính là tước hiệu này có nguy cơ làm lu mờ sự kiện rằng công cuộc cứu chuộc của Đức Kitô là hoàn hảo và không cần thêm vào:

"Tước hiệu này có nguy cơ làm lu mờ vai trò trung gian cứu độ độc đáo của Đức Kitô và do đó có thể tạo ra sự nhầm lẫn và mất cân bằng trong sự hòa hợp các chân lý của đức tin Kitô giáo... Christ 'là Đấng Cứu Chuộc duy nhất; không có đấng đồng cứu chuộc nào với Đức Kitô.'"

Đấng Trung Gian của Mọi Ân Sủng (Mediatrix of All Graces)

Văn kiện chấp nhận ý nghĩa “chuyển cầu từ mẫu” của tước hiệu này (Đức Maria cầu xin cho chúng ta, như tại Cana), nhưng cẩn trọng bác bỏ ý nghĩa nó có thể là một “kênh phân phát” ân sủng thánh hóa, làm lu mờ hành động trực tiếp của Ba Ngôi Thiên Chúa. Văn kiện khẳng định dứt khoát:

"Chỉ có Thiên Chúa mới nâng chúng ta lên để vượt qua sự mất cân đối vô hạn phân cách chúng ta khỏi đời sống thần linh... Việc gán cho Đức Maria bất kỳ sự trung gian nào trong việc hoàn thành công việc này thuộc về độc quyền của Thiên Chúa là không tôn vinh Người."

Tóm lại, “Mater Populi Fidelis” là lời mời gọi Dân Chúa trung tín hãy chiêm ngưỡng sự vĩ đại của Đức Maria trong sự nhỏ bé và sự vâng phục hoàn toàn của Người. Người là Mẹ vĩ đại nhất không phải vì Người thực hiện một vai trò song song với Đức Kitô, mà vì Người đã thực hiện vai trò cộng tác từ mẫu một cách trọn vẹn và hoàn hảo nhất dưới quyền năng của Đấng Cứu Chuộc duy nhất. Văn kiện này củng cố giáo lý về tính ưu việt của Đức Kitô trong khi tôn vinh Đức Maria như Mẹ của Dân Kitô hữu Trung tín và là Môn đệ đầu tiên của Chúa.