Lãnh đạo đối lập Venezuela María Corina Machado đã được trao Giải Nobel Hòa bình năm 2025 vào thứ Sáu, nhằm ghi nhận “những nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc thúc đẩy quyền dân chủ của người dân Venezuela và cuộc đấu tranh của bà nhằm đạt được một cuộc chuyển tiếp công bằng và hòa bình từ chế độ độc tài sang dân chủ,” theo Ủy ban Nobel.

Giải thưởng năm nay được trao cho “một người phụ nữ dũng cảm và kiên định trong việc bảo vệ hòa bình,” người đã “giữ ngọn lửa dân chủ cháy sáng giữa bóng tối ngày càng dày đặc,” theo thông báo đăng trên trang web của Giải Nobel.

Với hơn 20 năm hoạt động chính trị, Machado là người sáng lập và điều phối viên quốc gia của đảng Vente Venezuela. Từ tháng 10 năm 2023, bà trở thành lãnh đạo không thể tranh cãi của phe đối lập, sau khi giành được đa số phiếu áp đảo trong cuộc bầu cử sơ bộ.

Trong chiến dịch cho cuộc bầu cử tổng thống ngày 28 tháng 7 năm 2024, Machado đi khắp đất nước và được hàng ngàn người dân chào đón nồng nhiệt tại các buổi mít-tinh.

Tuy nhiên, chính phủ của Tổng thống Nicolás Maduro đã vô hiệu hóa tư cách ứng cử của bà, buộc liên minh đối lập phải đăng ký ông Edmundo González Urrutia làm ứng viên thách thức phe Chavismo trong cuộc bầu cử.

Maduro tuyên bố chiến thắng – một kết quả bị nghi ngờ gian lận – giúp ông bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống sáu năm mới.

Trong khi đó, phe đối lập do Machado dẫn đầu đã phát động hàng loạt cuộc biểu tình và chiến dịch trên toàn quốcđể phản đối gian lận bầu cử. Các cuộc biểu tình này khiến hàng chục người thiệt mạng do lực lượng an ninh chính phủ đàn áp, hàng trăm người bị bắt giữ – theo tổ chức Foro Penal – và bản thân bà Machado phải lẩn trốn cho đến nay.

Một nhân vật mang tính thống nhất

Ủy ban Nobel cho biết:
“Bà Machado là một nhân vật chủ chốt mang tính thống nhất trong một phong trào đối lập từng chia rẽ sâu sắc, nay đã tìm được tiếng nói chung trong việc yêu cầu bầu cử tự do và một chính quyền đại diện.”

Ủy ban cũng nhận định rằng “bộ máy bạo lực của nhà nước Venezuela đang được sử dụng chống lại chính người dân của mình,” và phe đối lập “bị đàn áp có hệ thống qua gian lận bầu cử, truy tố pháp lý và giam cầm.”

Trước thực tế đó, Machado “chưa bao giờ dao động trong lập trường phản đối quân sự hóa xã hội Venezuela” và “vẫn kiên định ủng hộ một cuộc chuyển tiếp hòa bình sang dân chủ.”

Ủy ban kết luận:
“María Corina Machado đã chứng minh rằng công cụ của dân chủ cũng chính là công cụ của hòa bình. Bà là hiện thân của niềm hy vọng cho một tương lai khác — nơi quyền căn bản của con người được bảo vệ và tiếng nói của họ được lắng nghe. Trong tương lai ấy, người dân cuối cùng sẽ được sống trong hòa bình.”

“Tôi chỉ là một phần nhỏ của phong trào vĩ đại này”

Trong cuộc phỏng vấn với Viện Nobel, Machado xúc động chia sẻ:
“Tôi chỉ là một phần nhỏ của một phong trào vĩ đại. Tôi cảm thấy vinh dự, biết ơn và may mắn – không chỉ vì sự công nhận này, mà còn vì được là một phần của những gì đang diễn ra tại Venezuela hôm nay.”

Bà nói thêm rằng chặng đường hoạt động của mình “đã rất dài và phải trả giá đắt cho xã hội Venezuela.”
“Tôi tin rằng chúng tôi đang rất gần với tự do cho đất nước mình và hòa bình cho khu vực. Dù đối mặt với bạo lực tàn bạo, xã hội chúng tôi vẫn kiên trì, bền bỉ và chiến đấu bằng những phương tiện dân sự và hòa bình. Tôi tin rằng giờ đây thế giới sẽ hiểu rõ hơn về sự cấp bách của chiến thắng này – không chỉ cho Venezuela và châu Mỹ Latinh, mà còn cho cả thế giới.”

Tiểu sử María Corina Machado

• Tên đầy đủ: María Corina Machado Parisca
• Tuổi: 58
• Quê quán: Caracas, Venezuela
• Học vấn:
  • Cử nhân Kỹ sư công nghiệp – Đại học Công giáo Andrés Bello
  • Thạc sĩ Tài chính – Viện Nghiên cứu Quản trị Cao cấp (IESA)
  • Tốt nghiệp Chương trình Lãnh đạo Toàn cầu về Chính sách công – Đại học Yale

Bà được bầu vào Quốc hội Venezuela năm 2010, với số phiếu cao nhất trong cuộc bầu cử năm đó.
Năm 2012, bà thành lập Vente Venezuela và giữ vai trò Điều phối viên Quốc gia.
Tháng 3 năm 2014, bà bị bãi nhiệm vì cáo buộc “phản quốc.”

Trong suốt sự nghiệp, bà nhận được nhiều giải thưởng quốc tế vì đóng góp cho tự do và dân chủ tại Venezuela.
Bà có ba người con và nhiều lần xác nhận đức tin Công giáo của mình, dù một số quan điểm cá nhân trái ngược với giáo huấn của Giáo hội, như ủng hộ an tử trong trường hợp đặc biệt và công nhận hôn nhân đồng tính.
Về vấn đề phá thai, bà khẳng định rằng “dù có niềm tin tôn giáo cá nhân, bà sẽ không bao giờ áp đặt chúng lên xã hội.”

(Bài viết gốc được xuất bản bởi ACI Prensa, đối tác tiếng Tây Ban Nha của CNA, và được EPHATA chuyển ngữ.)