Nằm tại xã Thụy Vân, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, Giáo xứ Nỗ Lực là một trong những cộng đoàn Công giáo có lịch sử lâu đời nhất thuộc Giáo phận Hưng Hóa. Với hơn bốn thế kỷ hình thành và phát triển, nơi đây được xem là điểm khởi nguồn của đời sống đạo trong vùng Đông Nam và Tây Nam Phú Thọ. Hiện nay, giáo xứ thuộc giáo hạt Đông Nam Phú Thọ, có 4.214 giáo dân, gồm 8 giáo họ, nhận Đức Mẹ Mân Côi làm bổn mạng (kính ngày 07/10). Giáo xứ do linh mục Giuse Nguyễn Văn Hùng phụ trách và là một trong những địa điểm sinh hoạt tôn giáo có quy mô ổn định của khu vực Việt Trì.

Cội nguồn hình thành – từ giáo điểm đến giáo xứ mẹ

Theo tư liệu lưu giữ, Công giáo được truyền đến Nỗ Lực từ khoảng năm 1590–1600, khi cộng đoàn còn mang tên Bầu Nọ. Thời kỳ đầu, nơi đây chỉ là một giáo điểm – địa điểm để các linh mục và thầy giảng đến giảng giải giáo lý và cử hành các nghi thức tôn giáo cơ bản. Đến năm 1670, Công đồng Định Hiến thiết lập ranh giới các giáo họ và giáo xứ, tạo nền tảng cho đời sống tổ chức. Đến năm 1710, Nỗ Lực chính thức trở thành giáo xứ, đánh dấu cột mốc 117 năm kể từ khi đạo được truyền đến.

Trong giai đoạn lịch sử tiếp theo, Nỗ Lực nằm trong địa phận Tây Đàng Ngoài (1679–1895) và sau đó là địa phận Thượng Du Bắc Kỳ (Haut-Tonkin), tiền thân của Giáo phận Hưng Hóa ngày nay. Đây là một trong những giáo xứ cựu trào của vùng, có vai trò trung tâm trong quá trình hình thành các cộng đoàn Công giáo lân cận. Nhà thờ giáo xứ hiện nay được xây dựng vào năm 1882, diện tích 466 m², là một trong những công trình tôn giáo có niên đại lâu năm tại khu vực.

Trung tâm truyền giáo

Trong lịch sử, Nỗ Lực từng có phạm vi mục vụ rất rộng, bao gồm phần lớn địa bàn thuộc hai giáo hạt Đông Nam và Tây Nam Phú Thọ. Từ đây, nhiều giáo họ được hình thành và dần tách ra thành giáo xứ độc lập theo nhu cầu sinh hoạt tôn giáo.

Các mốc chính:

• Năm 2007, theo quyết định của Đức cha Antôn Vũ Huy Chương, giáo xứ Nỗ Lực gồm 10 giáo họ: Nỗ Lực, Vĩnh Hóa, Tề Lễ, Sơn Dương, Bản Nguyên, Sơn Vi, Sậu Cao, Thanh Long, Quỳnh Lâm và Bãi Mộc.
• Năm 2015, hai giáo họ Vĩnh Hóa và Thanh Long được nâng lên thành Giáo xứ Vĩnh Hóa.
• Năm 2019, các giáo họ Sơn Dương, Bản Nguyên, Sơn Vi, Sậu Cao và Vĩnh Lại được tách lập thành Giáo xứ Sơn Vi.

Hiện nay, Giáo xứ Nỗ Lực còn lại bốn giáo họ trực thuộc: Nỗ Lực (họ nhà xứ), Hợp Lực, Tề Lễ và Bãi Mộc. Mỗi giáo họ có quy mô, địa chỉ, nhân danh và cơ sở thờ tự khác nhau, tiếp tục duy trì các hoạt động tôn giáo thường kỳ của cộng đoàn địa phương.

Dấu ấn lịch sử

Nỗ Lực là một trong những giáo xứ có đóng góp đáng kể về nhân sự tôn giáo trong lịch sử địa phương. Nơi đây được ghi nhận là quê hương của sáu vị được phong Hiển thánh trong số 117 Thánh Tử đạo Việt Nam – một dữ kiện có giá trị lịch sử đối với cộng đồng Công giáo trong khu vực.

Ngoài ra, giáo xứ còn có số lượng linh mục bản hương khá lớn, phục vụ tại nhiều nơi trong và ngoài Giáo phận Hưng Hóa. Các thế hệ linh mục coi sóc giáo xứ trải dài từ thế kỷ XVII đến nay, phản ánh sự tiếp nối hoạt động mục vụ qua nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau của đất nước và của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam.

Danh sách linh mục phục vụ giáo xứ qua các thời kỳ bao gồm cả các thừa sai ngoại quốc và các linh mục Việt Nam thời cận đại và hiện đại, cho thấy vai trò liên tục của giáo xứ trong mạng lưới tổ chức của Giáo phận Hưng Hóa.

Nỗ Lực hôm nay

Hiện tại, Giáo xứ Nỗ Lực duy trì đều đặn các hoạt động sinh hoạt tôn giáo của cộng đồng. Việc cử hành thánh lễ, học giáo lý cho thiếu nhi và tổ chức sinh hoạt theo lịch phụng vụ được tiến hành theo quy định của giáo phận. Đời sống cộng đoàn ổn định, có sự kết nối giữa các gia đình và các giáo họ. Truyền thống tôn giáo lâu đời tiếp tục được duy trì thông qua sinh hoạt thường xuyên, sự tham gia của thế hệ trẻ và sự hiện diện của các ơn gọi tu trì từ địa phương.

Trong bối cảnh đô thị hóa của thành phố Việt Trì, Nỗ Lực vừa mang tính lịch sử, vừa giữ vai trò là một điểm sinh hoạt tôn giáo ổn định, góp phần định hình đời sống tinh thần của cộng đồng Công giáo trong khu vực.